1. Wczesne dzieje :
2500-1500 r p.n.e. Cywilizacja doliny Indusu. Powstają pierwsze ośrodki miejskie w Harappie i Mohendżo Daro
Ok.. 1500 r p.n.e. Plemiona Ariów z Azji Środkowej najeżdżają Indie Północne. POWSTAJĄ ŚWIĘTE TEKSTY WEDY
521 –486 r p.n.e. Król Perski – Dariusz I Wielki, zajmuje Pendżab i Sindh. Rozwija się buddyzm i dźinizm
320-185 r p.n.e Indiami Północnymi rządzą Mauriowie – powstaje IMPERIUM, najsłynniejszy władca tej epoki to Aśoka – panował on w latach 268-232 lub 233 p.n.e.
320 – 606r - na północy rozwija się imperium Guptów. Kwitnie nauka, literatura i sztuka
550- 1190 r - dynastie Ćialkujów i Rasztrakutów rządzą Indiami Środkowymi z Kamatki Pallatów i Ćolów władają Południem i ustanawiają kontakty handlowe z Indonezją
2 Radźputowie 900-1200
Ok.. 850 r- Anangapala buduje Lai Kot oraz pierwsze miasto – DELHI
1000 – 1326r- Panowanie dynastii Hojsala na Połudbiu Indii
1192r- Muhammad Ghori najeżdża Północ – w niedługim czasie po tym wydarzeniu Kutb-ud-dina Ajbaka zostaje pierwszym władcą Delhi
3. Sułtan Delhuski
1206 r- Kutb ud-din zostaje Sułtanem Delhi
1290 r turecki władca Dżalal-ud-din Firuz Chaladżi obala dynastie Kutb ud-din i buduje nowe miasto Delhi na wschód od Lai Kot
1320r- Ghijas ud-din Tughlak Szach zostaje ogłoszony sułtanem. Zaczyna budowę Tughlakabadu – 3 miasta w Delhi
1325r - Muhammad bin Tughlak zostaje sułtanem i buduje 4 miasto – Dżahanpanah
1351r - następca Muhammad bin Tughlak’a – Firuz Szach Tughlak buduje Fizuzabad – piąte miasto
1414r- władza przechodzi w ręce dynastii Sajjidów
1451r- Buhlabal Lodi – afgański możny, przejmuje tron i zakłada dynastię Lodich
XIV-XVI w- Islam opanowuję północną część Indii. Południe ze stolicą w Widżajanagarze, pozostaje niezależne pod panowaniem hinduskiej dynastii
1498 r- Vasco Da Gama zakłada portugalskie placówki handlowe, po nim przybywają Holenrzy, Francuzi i Brytyjczycy – Indie zostaja otwarte na Europe i świat.
Ariowie przynieśli swój język - sanskryt, znajomość konia i rydwanu, od ok. 1100 p.n.e. nauczyli się również wytopu i obróbki żelaza. Ich religią był wedyzm oparty na autorytecie ksiąg objawionych - Wed. Religijną sankcję w społeczeństwie Ariów posiadały podziały na stany społeczne - (warny).
Około 900 r. p.n.e. ukształtowały się aryjskie państewka zwane dżanapadas. Najstarszym z nich była zapewne federacja Bharatów, którym Indie zawdzięczają swoją nazwę w sanskrycie - Bharat.
W VI w. na ich czoło wysunęła się Magadha nad środkowym Gangesem. W tym czasie miał miejsce także ferment religijny, który doprowadził do wyłonienia się buddyzmu, dźinizmu i innych, mniej żywotnych grup, jak adźiwikowie.
W 518 p.n.e. król perski Dariusz podbił dolinę Indusu i w ten sposób odnowił łączność pomiędzy cywilizacjami Indii i Bliskiego Wschodu. Pendżab stał się również zdobyczą pogromcy imperium perskiego - Aleksandra Wielkiego, który po ciężkich walkach zdobył go w 327 p.n.e.
W połowie IV w. p.n.e. dynastia Nandów opanowała Indie północne, zaś około 320 r. p.n.e. Czandragupta Maurja dokonał przewrotu, a następnie utworzył pierwsze indyjskie imperium, które rozszerzył jego wnuk Aśoka. Za jego rządów dynastia Maurjów panowała nad większością subkontynentu, z wyjątkiem drawidyjskeigo południa, sięgając na zachód Kandaharu i Heratu.
W 185 p.n.e. ostatniego Maurję obalił Puszjamitra Śiunga, który zapoczątkował dynastię podtrzymującą dominującą rolę Magadhy na subkontynencie.
Na początku I w. p.n.e. Indie nawiedziła fala koczowników z Azji Środkowej. Założyli oni swoje państwa w Pendżabie i regionie pustyni Thar. Najpierw byli to Sakowie, a na przełomie er pojawili się Kuszanowie, którzy sięgnęli aż po Dolinę Gangesu. Dwa razy udało się jeszcze władcom hinduskim zjednoczyć aryjskie Indie. Pierwszy raz uczynili to Guptowie (okres imperium 320-550) a następnie Harsza (606-647).
Wedyzm - najstarsza religia Indii, można ją zauważyć w tekstach Wed i w najstarszych zbiorach - sanhity.
Koncentrowała się wokół rozbudowanego ceremoniału ofiary wedyjskiej. Była to ofiara ze zwierząt, składana na ogniu, wyjednywała u bóstwa przychylność i nieśmiertelność. Ariowie budowali ołtarze z pięciu warstw cegieł, oznaczających 5 światów i pięć pór roku. Na ołtarzach rozpalano święty ogień Agni. Na szczycie stosu drewna kładziono liść lotosu, symbol ziemi. W mniejszym stopniu obecne były także praktyki magiczne i rytuały związane z ogniskiem domowym.
Jeśli chodzi o bogów w wedyzmie to najważniejszymi były bóstwa związane z powstaniem wszechświata i utrzymaniem jego porządku. Weda były to wierzenia najwyższych warstw społecznych.
Anekantavada (nie - jednostronność) - według tej zasady żadne pojedynczy opis zagadnienia nie zawiera całej prawdy. Przedmiot rozważań, czas, miejsce oraz warunki obserwacji wpływają na punkt widzenia - więc jakiekolwiek rozważania powinno się prowadzić z różnych punktów widzenia. Z takiej postawy do rzeczywistości wynika niedogmatyczne podejście Dżinistów do doktryn innych wyznań.
Loka (Wszechświat) - według Świętych Pism dżinijskich przestrzeń jest nieskończona, ale tylko jej skończona część jest zajęta przez coś, co nazywamy Wszechświatem. Wszystko co jest w nim jest wieczne jakkolwiek formy w jakich występują rzeczy mogą się zmieniać. Istoty ludzkie zamieszkują środek Wszechświata z niebami nad sobą i piekłami pod sobą. Dżiniści wierzą, że Wszechświat istnieje wiecznie - bez początku i końca.
Jiva (dusza) - dżiniści wierzą, że wszystkie żywe istoty mają duszę indywidualną (jiva), która okupuje ciało - konglomerat atomów. W chwili śmierci dusza opuszcza ciało i natychmiast rodzi się w innym. Osiągnięcie mokszy czyli nirwany kończącej bezustanny cykl wcieleń jest celem każdego dżinisty.
Ajiva (nie - dusza) - wszystko we wszechświecie co jest bezrozumne - np. materia, czas, przestrzeń itp.
Karma - wszystkie dusze (jivas) są równe w potencjalnym dostępie do nieskończonej wiedzy, energii i szczęśliwości. Tym niemniej te wrodzone właściwości dusz są zmieniane przez karmę, rozumianą jako forma subtelnej materii, która wiąże się z duszą jako rezultat takich a nie innych czynności ciała, mowy i umysłu. Taka skumulowana karma więzi duszę w cyklu narodzin i śmierci. Ilość i typy cząstek karmy związanej z duszą są zależne od rodzaju ciała w którym zamieszkuje dusza.
Moksza lub nirwana - (wieczne uwolnienie w wyniku oświecenia) - ostatecznym celem życia jest wyzwolenie duszy z cyklu narodzin i śmierci. Dokonuje się to poprzez wyciąganie całej wiążącej karmy aby zapobiec dalszej akumulacji. Aby to osiągnąć należy być istotą ludzką i prowadzić życie ascety według reguł dżinijskich. Gdy dusza osiągnie czysty, nie obciążony żadną karmą, stan wszechwiedzy wznosi się do szczytu wszechswiata, gdzie istnieć będzie na zawsze. Taką duszę nazywa się Siddha - Doskonałe Istnienie (ang. Perfected Being).
Kanon dżinijski zawiera około sześćdziesięciu tekstów podzielonych na trzy grupy: Purvas (dwanaście ksiąg), Angas (dwanaście ksiąg) oraz Angabahyja (kanon pomocniczy). Oprócz wymienionego kanonu istnieją też obszerne komentarze napisane przez uczonych mnichów. Przykładem jest tu Tattvartha Sutra napisana w II wieku n. e. Społeczność dżinijska dzisiaj Przez tysiąclecia społeczność dżinijska wniosła olbrzymi wkład w rozwój sztuki, polityki oraz filozofii w Indiach. Szczególnie widoczny jest wkład do architektury i rzeźby. Mamy dwie główne grupy ascetów w dżinizmie: Śwetambarów (ang. Shvetambaras) oraz Digambarów (ang. Digambaras) Śwetambarowie noszą trzyczęściowe białe szaty oraz zestaw misek żebraczych, miotełkę, kij oraz derkę (koc) do spania. Część z nich nosi jeszcze przepaskę na usta zapobiegającą przypadkowemu połknięciu owadów. Mnisi w sekcie Digambarów są zupełnie goli, ale noszą przy sobie miotełkę oraz tykwę z wodą do mycia się. Mniszki w tej sekcie noszą białe sari. Obecnie na świecie żyje około 7 milionów zwolenników Mahaviry, z czego 100 tysięcy żyje poza Indiami: w U.S.A., Afryce, Wielkiej Brytanii, Belgii, Południowo-Wschodniej Azji oraz Australii.
Źródło: bollywood.pun.pl
2500-1500 r p.n.e. Cywilizacja doliny Indusu. Powstają pierwsze ośrodki miejskie w Harappie i Mohendżo Daro
Ok.. 1500 r p.n.e. Plemiona Ariów z Azji Środkowej najeżdżają Indie Północne. POWSTAJĄ ŚWIĘTE TEKSTY WEDY
521 –486 r p.n.e. Król Perski – Dariusz I Wielki, zajmuje Pendżab i Sindh. Rozwija się buddyzm i dźinizm
320-185 r p.n.e Indiami Północnymi rządzą Mauriowie – powstaje IMPERIUM, najsłynniejszy władca tej epoki to Aśoka – panował on w latach 268-232 lub 233 p.n.e.
320 – 606r - na północy rozwija się imperium Guptów. Kwitnie nauka, literatura i sztuka
550- 1190 r - dynastie Ćialkujów i Rasztrakutów rządzą Indiami Środkowymi z Kamatki Pallatów i Ćolów władają Południem i ustanawiają kontakty handlowe z Indonezją
2 Radźputowie 900-1200
Ok.. 850 r- Anangapala buduje Lai Kot oraz pierwsze miasto – DELHI
1000 – 1326r- Panowanie dynastii Hojsala na Połudbiu Indii
1192r- Muhammad Ghori najeżdża Północ – w niedługim czasie po tym wydarzeniu Kutb-ud-dina Ajbaka zostaje pierwszym władcą Delhi
3. Sułtan Delhuski
1206 r- Kutb ud-din zostaje Sułtanem Delhi
1290 r turecki władca Dżalal-ud-din Firuz Chaladżi obala dynastie Kutb ud-din i buduje nowe miasto Delhi na wschód od Lai Kot
1320r- Ghijas ud-din Tughlak Szach zostaje ogłoszony sułtanem. Zaczyna budowę Tughlakabadu – 3 miasta w Delhi
1325r - Muhammad bin Tughlak zostaje sułtanem i buduje 4 miasto – Dżahanpanah
1351r - następca Muhammad bin Tughlak’a – Firuz Szach Tughlak buduje Fizuzabad – piąte miasto
1414r- władza przechodzi w ręce dynastii Sajjidów
1451r- Buhlabal Lodi – afgański możny, przejmuje tron i zakłada dynastię Lodich
XIV-XVI w- Islam opanowuję północną część Indii. Południe ze stolicą w Widżajanagarze, pozostaje niezależne pod panowaniem hinduskiej dynastii
1498 r- Vasco Da Gama zakłada portugalskie placówki handlowe, po nim przybywają Holenrzy, Francuzi i Brytyjczycy – Indie zostaja otwarte na Europe i świat.
Ariowie przynieśli swój język - sanskryt, znajomość konia i rydwanu, od ok. 1100 p.n.e. nauczyli się również wytopu i obróbki żelaza. Ich religią był wedyzm oparty na autorytecie ksiąg objawionych - Wed. Religijną sankcję w społeczeństwie Ariów posiadały podziały na stany społeczne - (warny).
Około 900 r. p.n.e. ukształtowały się aryjskie państewka zwane dżanapadas. Najstarszym z nich była zapewne federacja Bharatów, którym Indie zawdzięczają swoją nazwę w sanskrycie - Bharat.
W VI w. na ich czoło wysunęła się Magadha nad środkowym Gangesem. W tym czasie miał miejsce także ferment religijny, który doprowadził do wyłonienia się buddyzmu, dźinizmu i innych, mniej żywotnych grup, jak adźiwikowie.
W 518 p.n.e. król perski Dariusz podbił dolinę Indusu i w ten sposób odnowił łączność pomiędzy cywilizacjami Indii i Bliskiego Wschodu. Pendżab stał się również zdobyczą pogromcy imperium perskiego - Aleksandra Wielkiego, który po ciężkich walkach zdobył go w 327 p.n.e.
W połowie IV w. p.n.e. dynastia Nandów opanowała Indie północne, zaś około 320 r. p.n.e. Czandragupta Maurja dokonał przewrotu, a następnie utworzył pierwsze indyjskie imperium, które rozszerzył jego wnuk Aśoka. Za jego rządów dynastia Maurjów panowała nad większością subkontynentu, z wyjątkiem drawidyjskeigo południa, sięgając na zachód Kandaharu i Heratu.
W 185 p.n.e. ostatniego Maurję obalił Puszjamitra Śiunga, który zapoczątkował dynastię podtrzymującą dominującą rolę Magadhy na subkontynencie.
Na początku I w. p.n.e. Indie nawiedziła fala koczowników z Azji Środkowej. Założyli oni swoje państwa w Pendżabie i regionie pustyni Thar. Najpierw byli to Sakowie, a na przełomie er pojawili się Kuszanowie, którzy sięgnęli aż po Dolinę Gangesu. Dwa razy udało się jeszcze władcom hinduskim zjednoczyć aryjskie Indie. Pierwszy raz uczynili to Guptowie (okres imperium 320-550) a następnie Harsza (606-647).
Wedyzm - najstarsza religia Indii, można ją zauważyć w tekstach Wed i w najstarszych zbiorach - sanhity.
Koncentrowała się wokół rozbudowanego ceremoniału ofiary wedyjskiej. Była to ofiara ze zwierząt, składana na ogniu, wyjednywała u bóstwa przychylność i nieśmiertelność. Ariowie budowali ołtarze z pięciu warstw cegieł, oznaczających 5 światów i pięć pór roku. Na ołtarzach rozpalano święty ogień Agni. Na szczycie stosu drewna kładziono liść lotosu, symbol ziemi. W mniejszym stopniu obecne były także praktyki magiczne i rytuały związane z ogniskiem domowym.
Jeśli chodzi o bogów w wedyzmie to najważniejszymi były bóstwa związane z powstaniem wszechświata i utrzymaniem jego porządku. Weda były to wierzenia najwyższych warstw społecznych.
DŻINIZM-nonteistyczny system filozoficzny i religijny który powstał w Indiach około VI wieku p.n.e. w reakcji na silnie zrytualizowany braminizm.
Za twórcę tej religii uważany jest Parśwa żyjący w VIII w. p.n.e., znacząco zreformował ją jednak Wardhamana Mahawira, który stworzył zbiór zasad regulujących życie wyznawców dżinizmu.
Liczbę wyznawców dżinizmu ocenia się na ok. 4,5-5 mln (z czego 97-98% w Indiach)
Wyznawcy dżinizmu wierzą, że świat nigdy nie powstał ani nigdy się nie skończy. Przechodzi on przez cykle wznoszące lub opadające, składające się z 4 wieków. Wyższy, "urdhvaloka", to świat niebiański ( loka ), składający się z siedmiu niebios. Świat ziemski, "madhyaloka", to kraina potępiona, obejmująca siedem piekieł, piętrzących się jedno na drugim niczym połączone ze sobą parasole.
Za twórcę tej religii uważany jest Parśwa żyjący w VIII w. p.n.e., znacząco zreformował ją jednak Wardhamana Mahawira, który stworzył zbiór zasad regulujących życie wyznawców dżinizmu.
Liczbę wyznawców dżinizmu ocenia się na ok. 4,5-5 mln (z czego 97-98% w Indiach)
Wyznawcy dżinizmu wierzą, że świat nigdy nie powstał ani nigdy się nie skończy. Przechodzi on przez cykle wznoszące lub opadające, składające się z 4 wieków. Wyższy, "urdhvaloka", to świat niebiański ( loka ), składający się z siedmiu niebios. Świat ziemski, "madhyaloka", to kraina potępiona, obejmująca siedem piekieł, piętrzących się jedno na drugim niczym połączone ze sobą parasole.
WIEZRZENIA DŻINISTÓW
Anekantavada (nie - jednostronność) - według tej zasady żadne pojedynczy opis zagadnienia nie zawiera całej prawdy. Przedmiot rozważań, czas, miejsce oraz warunki obserwacji wpływają na punkt widzenia - więc jakiekolwiek rozważania powinno się prowadzić z różnych punktów widzenia. Z takiej postawy do rzeczywistości wynika niedogmatyczne podejście Dżinistów do doktryn innych wyznań.
Loka (Wszechświat) - według Świętych Pism dżinijskich przestrzeń jest nieskończona, ale tylko jej skończona część jest zajęta przez coś, co nazywamy Wszechświatem. Wszystko co jest w nim jest wieczne jakkolwiek formy w jakich występują rzeczy mogą się zmieniać. Istoty ludzkie zamieszkują środek Wszechświata z niebami nad sobą i piekłami pod sobą. Dżiniści wierzą, że Wszechświat istnieje wiecznie - bez początku i końca.
Jiva (dusza) - dżiniści wierzą, że wszystkie żywe istoty mają duszę indywidualną (jiva), która okupuje ciało - konglomerat atomów. W chwili śmierci dusza opuszcza ciało i natychmiast rodzi się w innym. Osiągnięcie mokszy czyli nirwany kończącej bezustanny cykl wcieleń jest celem każdego dżinisty.
Ajiva (nie - dusza) - wszystko we wszechświecie co jest bezrozumne - np. materia, czas, przestrzeń itp.
Karma - wszystkie dusze (jivas) są równe w potencjalnym dostępie do nieskończonej wiedzy, energii i szczęśliwości. Tym niemniej te wrodzone właściwości dusz są zmieniane przez karmę, rozumianą jako forma subtelnej materii, która wiąże się z duszą jako rezultat takich a nie innych czynności ciała, mowy i umysłu. Taka skumulowana karma więzi duszę w cyklu narodzin i śmierci. Ilość i typy cząstek karmy związanej z duszą są zależne od rodzaju ciała w którym zamieszkuje dusza.
Moksza lub nirwana - (wieczne uwolnienie w wyniku oświecenia) - ostatecznym celem życia jest wyzwolenie duszy z cyklu narodzin i śmierci. Dokonuje się to poprzez wyciąganie całej wiążącej karmy aby zapobiec dalszej akumulacji. Aby to osiągnąć należy być istotą ludzką i prowadzić życie ascety według reguł dżinijskich. Gdy dusza osiągnie czysty, nie obciążony żadną karmą, stan wszechwiedzy wznosi się do szczytu wszechswiata, gdzie istnieć będzie na zawsze. Taką duszę nazywa się Siddha - Doskonałe Istnienie (ang. Perfected Being).
Kanon dżinijski zawiera około sześćdziesięciu tekstów podzielonych na trzy grupy: Purvas (dwanaście ksiąg), Angas (dwanaście ksiąg) oraz Angabahyja (kanon pomocniczy). Oprócz wymienionego kanonu istnieją też obszerne komentarze napisane przez uczonych mnichów. Przykładem jest tu Tattvartha Sutra napisana w II wieku n. e. Społeczność dżinijska dzisiaj Przez tysiąclecia społeczność dżinijska wniosła olbrzymi wkład w rozwój sztuki, polityki oraz filozofii w Indiach. Szczególnie widoczny jest wkład do architektury i rzeźby. Mamy dwie główne grupy ascetów w dżinizmie: Śwetambarów (ang. Shvetambaras) oraz Digambarów (ang. Digambaras) Śwetambarowie noszą trzyczęściowe białe szaty oraz zestaw misek żebraczych, miotełkę, kij oraz derkę (koc) do spania. Część z nich nosi jeszcze przepaskę na usta zapobiegającą przypadkowemu połknięciu owadów. Mnisi w sekcie Digambarów są zupełnie goli, ale noszą przy sobie miotełkę oraz tykwę z wodą do mycia się. Mniszki w tej sekcie noszą białe sari. Obecnie na świecie żyje około 7 milionów zwolenników Mahaviry, z czego 100 tysięcy żyje poza Indiami: w U.S.A., Afryce, Wielkiej Brytanii, Belgii, Południowo-Wschodniej Azji oraz Australii.
SWASTYKA-SYMBOL DŻINIZMU
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz